एशियाका हस्तकला व्यवसायी काठमाडौँमा

१४ भदाै, काठमाडाैँ ।  एशिया प्रशान्त क्षेत्रको हस्तकलाको विकास र विस्तारका लागि एशियाका हस्तकला व्यवसायी काठमाडौँमा भेला भएका छन् । राजधानीमा विहिबारदेखि शुरु भएको विश्व कला परिषद् एशिया प्रशान्त क्षेत्रको ३७ औं साधारण सभा र अन्तर्राष्ट्रिय सम्मेलनका अवसरमा विभिन्न १६ मुलुकका कालीगढ तथा कलाकारले आ–आफ्ना मुलुकका कला, संस्कृतिसँग हस्तकला र वास्तुकलाका सामाग्रीसहित उनीहरु भेला भएका हुन् ।

नेपाल हस्तकला महासंघको संयोजनमा आयोजित सम्मेलन यही भदौ १७ गतेसम्म चल्नेछ । सम्मेलनसँगै गरिएको प्रदर्शनीमा करीब १०० प्रतिनिधि सहभागी छन् । सन् १९६४ मा स्थापना भएको विश्वकला परिषद्ले नेपालमा पहिलोपटक सम्मेलन गरेको हो । जनावरका हाड, पक्षीका प्वाख, भेँडाका ऊनबाट बनाइएको विभिन्न कपडा, काठबाट बनाइएका मूर्ति, माटोबाट सजाइएका सेरामिक्सका सामान आदिले प्रदर्शनीस्थलमा रौनक थपिएको छ ।

एशिया प्रशान्तभित्रका कला र शिल्पको संरक्षण र प्रवद्र्धन गर्दै कलाकारको जीवनस्तर उकास्न आयोजित सम्मेलनमा नेपाल, भारत, चीन, पाकिस्तान, बङ्गलादेश, काजकस्तान, ओमन, प्यालेस्टाइन, इरान, मलेसिया, श्रीलङ्का, इन्डोनेसिया, थाइल्याण्ड, अष्ट्रेलिया, कुवेत र मौरिससका कलाकार तथा हस्तकला पारखी सहभागी छन् । सहभागी मुलुकका प्रतिनिधिहरुले एकआपसमा उक्त परिषद्का सदस्य देशबीच सुमधुर सम्बन्ध कायम गरी आपसी सद्भाव बढाउन कला र शैली निर्माणसम्बन्धी अनुभव एकआपसमा आदानप्रदान गरेका छन् ।

प्राचीन कला शैलीलाई संरक्षण गरी हस्तकला क्षेत्रमा प्रयोग गर्ने, कला र शिल्पमा क्रियाशील हस्तकर्मीलाई प्रशिक्षण कार्यशाला, गोष्ठीको व्यवस्था गर्ने जस्ता विषयमा छलफल केन्द्रीत भएको छ । पछिल्लो समय विकास भएका विज्ञान र प्रविधि तथा सूचना क्षेत्रको प्रयोग गर्दे गुणस्तरीय उत्पादन, बजारीकरणजस्ता विषयमा सम्मेलनको अवधिभर छलफल हुनेछन् ।

नेपालमा काठमाडौँ, ललितपुर, भक्तपुर, बागलुङ, भक्तपुर, दाङ, धनुषा, झापा, पाल्पा, कास्की, लमजुङ, मकवानपुर, म्याग्दी, रामेछाप, सङ्खुवासभालगायतका जिल्लामा धेरै हस्तकला उत्पादन हुने गरेको छ । उक्त सम्मेलनको शुभारम्भ गर्दै प्रदेश–३ का मुख्यमन्त्री डोरमणि पौडेलले वार्षिक करीब १० अर्बको कारोवार हुने हस्तकला उद्योगले मुलुकको अर्थतन्त्रमा महत्वपूर्ण योगदान दिएको छ भन्नुभयो । “प्रदेश सरकारले नेपाली परम्परागत हस्तकलालाई प्रदेशका १३ वटै जिल्लामा फैलाउने लक्ष्य राखेको छ”, उहाँ भन्नुहुन्छ ।

प्रदेश नं ३ का उद्योग, पर्यटन, वन तथा वातावरणमन्त्री अरुणप्रसाद नेपाल हस्तकला क्षेत्रको विकासले देशमा रोजगारीका अवसर वृद्धि गर्ने र अर्थतन्त्रलाई चलायमान बनाउने बताउनुभयो । यसको प्रवद्र्धन गर्न प्रदेश सरकारले नीति तथा कार्यक्रममा समावेश गरेको उहाँ बताउनुहुन्छ ।

काठमाडौँ महानगरपालिकाका प्रमुख विद्यासुन्दर शाक्य आफ्नो महानगरलाई सांस्कृतिक नगरका रुपमा विकास गर्ने अभियान शुरु गरेको बताउनुहुन्छ । नेपालबाट निर्यात हुने हस्तकलामध्ये प्राकृतिक रेशा, सिसाका सामान, बोधिचित्तका माला, रुद्राक्षलगायत हस्तकलाका सामग्रीको विदेशमा अत्यधिक माग रहेको छ । ललितपुर महानगरपालिकाका प्रमुख चिरीबाबु महर्जन ललितपुर ललितकला र हस्तकलाको प्राचीन नगरीका रुपमा परिचित रहेको भन्दै गुणस्तरीय उत्पादनका लागि कालीगढलाई तालीमको व्यवस्था महानगरले मिलाउने बताउनुहुन्छ ।

परिषद्का एशिया प्रशान्त क्षेत्रका अध्यक्ष डा घाडा हिज्जावी एशिया क्षेत्रको गरीबी न्यूनीकरण गर्ने र सामाजिक रुपान्तरणमा हस्तकला उद्योगको महत्व रहेको बताउनुहुन्छ । सम्मेलनमा नेपाली कला र संस्कृतिको बारेमा अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रका कलाकारलाई परिचित गराउने कार्यक्रम रहेको नेपाल हस्तकला महासङ्घका अध्यक्ष धर्मराज शाक्य बताउनुहुन्छ ।